Osmanlı Devleti’nde Bir Kürt Aşireti Aşîtî

Osmanlı Devleti’nde Bir Kürt Aşireti Aşîtî

Aşîtî Aşiretiyle ilgili yazılan bu monografi mümtaz bir konumu işgal etmektedir ve bu itibarla örnek bir çalışmadır. İçinde yüzyılların tortusunda kalarak mensuplarınca da unutulmuş ve ilk defa ele alınan birçok tarihi bilgiyi yeniden gözler önüne seren bu çalışma tarih bilincini iliklerimize kadar hissettirmeyi başarmaktadır.
Eserde Aşîtî isim terminolojisinden başlayarak Safevi tehdidine karşı Osmanlı-Kürd ittifakının nüve problematiği sorgulanmaktadır. Bu ittifak neticesinde Kürt hâkim, mir, ümera ve aşiret beylerinin Osmanlı bünyesinde idari pozisyonlarının irsen hukukî prosedüre bağlanmasına değinilmektedir.
Coğrafi sahada aşiretin nerelerde yayılım gösterdiğinin yanı sıra Osmanlı tarihindeki süreci kronikler, seyahatnameler, yerel tarih çalışmaları ve Osmanlı Arşivi’nde bulunan müteferrik vesikalar Işığında irdelenmektedir. Bu çerçevede Asîtî’nin Akçakale, Nusaybin ve Hasankeyf’ten başlayarak Mardin, Cizre, Midyat, Dara ve evresinde hâkimiyet tesisinde payının olduğu ve bu bölgede önemli tarihi tesirler bıraktığı ortaya konulmaktadır. Ayrıca Asîtî Konfederasyonu'nun ulaştığı siyasi kapasite, Yukarı Kurmancî’nin (Kurmanciya Jorîn) alt diyalektlerinden birine aşiretin ismini verecek kadar tesir etmişti. Aşîtîlerin özellikle Cizre Miri III. Şeref ile olan rekabetlerine yönelik unutulmuş anlatısının vesikalarla ortaya konulması, eserin özgünlüğünü kanıtlayan önemli bir kesittir. Eser Osmanlı Devleti’ndeki aşiret idaresini ibtidaî ilişkilerin tesisinden Tanzimat sürecine doğru evrimini ortaya koymaktadır. Bu durum elbette eserin diğer bir özgünlüğüdür.
 

Ercan Gümüş

Ercan Gümüş 1976 Van Depremi’nin yıkımıyla Soğuksu (Sarıksı/ Ağcac)/Muradiye’den Ankara’ya göç eden bir ailede 1977 yılında dünyaya gelmiştir. İlk, orta ve lise eğitimine Ankara’da devam eden yazar, 1996-2000 yılları arasında Diyarbakır’da Dicle Üniversitesi Eğitim Fakültesi Tarih Öğretmenliği bölümünde tahsilini sürdürdü. 2000-2009 yılları arasında Diyarbakır ve Ankara’da MEB bünyesin[1]de çeşitli okullarda öğretmenlik yaptı. Bu esnada Gazi Üniversitesi SBE’de lisansüstü öğrenimini devam ettirdi. 2009 yılında Mardin Ar[1]tuklu Üniversitesi’ne geçti. 2014 yılından bu yana ise aynı kurumda öğretim üyesi olarak çalışmaktadır. Yazarın kitap, makale türünden telif eserler yanında tercüme çalışmaları da mevcuttur. Evli ve 3 çocuk babası olan yazar, akademik çalışmalarını sürdürmektedir.
 


Recep Ayhan

Recep Ayhan 1990 yılında Batman’da doğdu. İlk, orta ve lise öğrenimini Batman’da tamamladı. 2013 yılında Aksaray Üniversitesi Tarih Bölümü’nden mezun oldu. Yüksek lisans derecesini 2016 yılında Fırat Üniversitesi Tarih Anabilim Dalı Yakınçağ Tarihi Bilim Dalı’ndan, doktora derecesini ise 2021 yılında Mardin Artuklu Üniversitesi Tarih Anabilim Dalı’ndan aldı. Şehir tarihi, vakıflar ve ihtida gibi konularda çalışmaları bulunmaktadır.


Navê Kitêbê Osmanlı Devleti’nde Bir Kürt Aşireti Aşîtî
Navê Orîjînal -
Nivîskar Ercan Gümüş; Recep Ayhan
Wergêr / Lêkolîner -
ISBN 978-625-6605-00-8
Cûre Lêkolîn
Rûpel 200
Ebat 13.50 x 21.00 (cm)
Ziman Türkçe
Alfabe Latînî
Sala Weşanê 2024
Çapa Çendan 1
Berg Karton